W Rykach, przed II wojną światową, ponad połowę mieszkańców stanowili Żydzi. W najstarszej części miasta daje się jeszcze odczuć ten klimat. Przy rynku znajdowała się i synagoga. Właściwie jest tu nadal. Tylko tak zmieniona, że tylko wskazanie palcem pomoże odnaleźć wzrokiem ten budynek. Dziś to siedziba banku. Nie o niej jednak chcę tu napisać tylko o cmentarzu. Dla stojącego na rynku, cmentarz czy synagoga to ta sama strona. Cmentarz jednak znajduje się za dużym stawem nazywanym Buksa.
Przy cmentarzu przebiega ulica Piaskowa. Łatwo quadem czy motocyklem zjechać na górę cmentarną. We wrześniu 2009 nawet nie było tu żadnej tabliczki.
Rok później dotarła do mnie informacja, że na terenie cmentarz prowadzono jakieś prace. W październiku 2010 znów się pojawiłem w Rykach by zobaczyć na własne oczy co to były za prace. Z pozoru nic się nie zmieniło.
Zmiana jednak jest.
Pierwotnie macewy ustawione były licem na wschód. Teraz dwie całe patrzą na zachód. Są już jednak w miejscu, w którym miały być przez wieki.
Zdjęcia z dnia 09.10.2010 r.
11 listopada ponownie odwiedziłem cmentarz. Krzywo stojąca macewa jest tu nowa. Wcześniej jej nie było.
Synagoga
Ryki stały się miejscem intensywnego osadnictwa żydowskiego koło połowy wieku XIX. Już w 1842 powstała tu samodzielna gmina wyznaniowa. Powstała też murowana synagoga. W Wirtualnym Sztetlu podano, że pierwsza synagoga, drewniana spłonęła w roku 1819. I ogień pojawił się jeszcze raz historii ryckiej bożnicy. Murowana synagoga z 1842 roku spłonęła bowiem w roku 1925. Na jej miejscu wybudowano nową, zdewastowaną w czasie niemieckiej okupacji podczas II wojny światowej. Odbudowany po wojnie budynek przeznaczono do innych celów. Jego wygląd tak daleko odbiega od pierwotnego, że przez lata nie chciałem go fotografować. Ale jednak jest to jak nie synagoga to ślad po synagodze. Budynek znajduje się przy rynku.
W zbiorach NAC znajduje się zdjęcie z roku 1925 zrobione na zgliszczach starej synagogi.
Prawdopodobnie nowy budynek widoczny jest na zdjęciu zamieszczonym na stronie Ryki Dawniej
Współczesne zdjęcia nijak się mają do tych z przeszłości.
Zdjęcia z dnia 09.04.2012 r.
Lokalizacja:
Pokaż Judaika na większej mapie