Kiełczewice Dolne w gminie Strzyżewice są jednym z tych miejsc na Lubelszczyźnie gdzie front I wojny światowej przetaczał się dwukrotnie. Na terenie wsi znajdowały się trzy miejsca w których pochowano poległych żołnierzy. Jedno z nich dziś już nie istnieje – to kwatera na cmentarzu parafialnym w której pochowano oficerów walczących armii (w nieznanej liczbie). Pozostały dwa cmentarze wojenne po przeciwnych stronach przepływającej przez wieś rzeczki – Bystrzycy.
Pierwszy cmentarz do którego dotarłem znajduje się na wzgórzu noszącym nazwę Ptasia Góra. Na mapach WIG nazwa jest inna – Murakowa Góra. By dotrzeć do cmentarza trzeba najpierw wspiąć się na skarpę znajdującą się po wschodniej stronie Bystrzycy. Potem może z kilometr polną drogą cały czas pod górę. Cały czas widoczne są porastające teren cmentarza drzewa (na prawo od drogi).
Cmentarz był podobno odnawiany w latach dziewięćdziesiątych. Postawiono wtedy na widocznych kopcach mogił zbiorowych drewniane krzyże. Niewiele z nich do dziś zostało. Także teren cmentarza nie wygląda na pielęgnowany. Porastają go gęste krzaki. Ponieważ jest to szczyt wzgórza umieszczono na terenie cmentarza znak wysokości i trianguł.
Inne elementy widoczne to duży drewniany krzyż umieszczony pośrodku cmentarza oraz tablica informacyjna.
Słupek na którym umieszczono tablicę informacyjną zawiera jeszcze jeden element ważny. Rodzina jednego z pochowanych tu żołnierzy umieściła informacje o swoim poległym krewnym. Jedyny znany z nazwiska poległy wśród (prawdopodobnie) 63 żołnierzy austro-węgierskich i 47 rosyjskich.
Jak podaje Marcin Dąbrowski w pracy „Cmentarze wojenne z lat I wojny światowej w dawnym województwie lubelskim” na cmentarzu znajdowały się 22 mogiły. Zachowało się 8. Ale nawet tego dziś nie widać.
Był krzyż…
Widok z cmentarza w kierunku zachodnim. Gdzieś w oddali jest drugi cmentarz wojenny z tego samego okresu.
W tych krzakach też był krzyż…
Drugi cmentarz w Kiełczewicach Dolnych znajdujący się na zachód od Bystrzycy jest wciśnięty pomiędzy zabudowania. Nie ma tu tej ciszy, która panuje na Ptasiej Górze. Za to pięciometrowej wysokości kopiec z krzyżem jest zadbany i są też ślady pamięci o zmarłych (wypalone znicze).
Lokalizacja:
Pokaż Cmentarze I wojny światowej na większej mapie
Cmentarz drugi 51°01’48.5″N 22°24’30.0″E . 400 m na zachód od podanej na stronie lokalizacji.
Poprawione. Dziękuję.
Tak trochę a propos …
Brałem kiedyś udział w dyskusji dotyczącej podawania lokalizacji cmentarzy z I wojny światowej. A może to nie była dyskusja tylko wymiana zdań? W końcu uczestnicy pozostali na swoich stanowiskach. Chodziło o dokładność i skutki tej dokładności. Zwolennicy podawania danych przybliżonych jako argument podają ochronę cmentarzy przed poszukiwaczami skarbów. I jest to ten sam argument na który ja się powoływałem. Dokładnie moi oponenci twierdzili, że niedokładne dane uchronią cmentarze utrudniając dotarcie na ich teren. Moim zdaniem ułatwienie dotarcia poprzez dokładne dane będzie miało jeszcze lepszy skutek ponieważ ułatwi dotarcie wszystkim zainteresowanym, czyli też osobom zainteresowanym ochroną tych miejsc przed dewastacją.